Sapa là vùng đất xinh đẹp có sự giao thoa giữa thiên nhiên và con người nơi đây. Nếu bạn đến đúng ngày chợ phiên bạn sẽ không khỏi thích thú với đủ mọi váy rực rỡ của các dân tộc: H’Mông Đen, Dao Đỏ, Tày, Giáy, Xá Phó. Mỗi dân tộc là một sự khác biệt về trang phục, lối sống, tập tục, phương thức canh tác… cùng những bản sắc văn hóa riêng biệt, phong phú và nhiều bí ẩn cần khám phá.
1.Dân tộc H’Mông (H’mong Đen)
Dân tộc H’Mông là một dân tộc sinh sống đông nhất ở Sapa. Trước đây họ là tộc người làm lúa nước rất giỏi, sống theo khu vực sông Dương Tử (Trung Quốc), trong một cuộc xung đột với người Hán, phần đông họ di cư về phía Nam và chia thành nhiều nhóm nhỏ. Người H’Mông đầu tiên sống tập trung chủ yếu ở dãy Hoàng Liên Sơn vào khoảng 300 năm trước.
Với kinh nghiệm trồng lúa nước từ xa xưa của mình người H’mông đã san đắp những sườn núi, sườn đồi thành ruộng bậc thang độc đáo, mỗi năm có thể trong được hai vụ lúa hoặc hai vụ ngô. Du khách có dịp lên SaPa độ mùa thu, lúc lúa chín rộ sẽ vô cùng ngạc nhiên khi nhìn thấy vô số ruộng bậc thang từ thấp lên cao, vàng óng ánh quanh co uốn lượn dọc theo sườn núi.
Tộc người H’Mông sống chủ yếu ở Sapa là người H’Mông Đen do quần áo của họ toàn màu đen nhưng trang phục của họ lại khác hẳn người H’Mông Đen ở nơi khác, vì thế thường hay được gọi là người H’Mông Sapa. Người đàn ông thường mặc màu đen hoặc xanh đen (màu chàm) giống nhau, áo cánh tay bên ngoài khoác áo không tay kiểu như áo gile có vạt dài qua mông. Trên đầu đội một cái mũ bé tí, nông, ôm lấy đỉnh đầu trông như cái mũ của người Giáo Hoàng, có chiếc đen tuyền, có chiếc còn viền một vòng thêu thổ cẩm. Mũ của đám con trai được khâu thêm vào các dải vải màu hoặc các đồng tiền lủng lẳng. Người phụ nữ cũng mặc đồ đen, trên đầu cũng đội một chiếc khăn đen vành thằng đứng như một cuộn giất cao vượt đỉnh đầu Bên ngoài là một chiếc áo khoác không có tay, vạt dài gần tới gối như của đàn ông. Chiếc áo khoác này được lăn ép bằng sáp ong vì thế có màu đen ánh bạc. Để giữ khi người ta mặc lộn mặt trái có màu trắng ra ngoài. Đặc biệt nhất là phụ nữ H'Mông Sa Pa lại mặc quần ngắn ngang đầu gối chứ không mặc váy. Họ cuốn xà cạp quanh bắp chân rất khéo bằng một băng vải hẹp.
Lễ hội Gầu Tào diễn ra ngày 12 Tháng Giêng hàng năm được xem là Lễ hội đặc sắc nhất trong năm. Lễ hội thường được tổ chức tại những thửa ruộng rộng hay vùng đồi với mong ước cầu thần linh ban cho sự bình an, thịnh vượng. Trong lễ hội còn có các cuộc thi bắn cung, bắn nỏ, mùa khèn, múa võ, đua ngựa rất vui nhộn.
Ở Sapa bản làng người H’mông sinh sống đông nhất là Cát Cát- San Sả Hồ cách thị trấn Sapa 2km, Sa Pả, Lao Chải, Séo Mí Tỷ và Giàng Phình. Đến đây du khách có thể trực tiếp thấy cách sinh hoạt hằng ngày của họ, cùng thưởng thức món thắng cố, tiết canh gà, rượu ngô, nhái nấu măng, bánh ngô và món đậu xị… độc đáo.
2.Dân tộc Dao Đỏ
Người Dao Đỏ là dân tộc có dân số đứng thứ hai sau người H’Mông ở Sapa. Cũng có nguồn gốc từ Vân Nam - Trung Quốc, người Dao Đỏ là một bộ phận nhỏ của tộc người Dao di cư vào Việt Nam từ thế kỷ XIII đến những năm 40 của thế kỷ trước. Họ sống tập trung đông nhất ở các xã Tả Phìn, Nậm Cang, Thanh Kim, Suối Thầu, Trung Chải.
Nếu người H’Mông thường chọn những nơi núi cao để sống thì người Dao lại chọn thung lũng hoặc lưng chừng núi để trỉa ngô, trồng lúa và thảo quả.
Tộc người Dao có nhiều nhóm nhưng sinh sống ở Sapa chủ yếu là người Dao Đỏ bởi phụ nữ thường quấn khăn hay đội mũ đỏ, áo xanh đen có nhiều hoa văn đỏ và trắng ở cổ, vạt và tà áo. Trang phục của họ được xem là đẹp nhất ở mỗi phiên chợ Sapa. Người phụ nữ còn có tục cạo chân mày và một phần tóc phía trên trán cho đẹp. Họ cũng có chữ viết riêng dựa theo chữ cổ của Hán ngữ gọi là chữ Nôm- Dao nhưng loại chữ này nay chỉ người cao tuổi mới đọc hiểu và biết được.
Về tín ngưỡng, người Dao có tục c kiêng sờ đầu trẻ em. Họ cũng quan niệm là nam và nữ khi chưa kết hôn thì không được chụp ảnh cùng nhau vậy nên khi muốn chụp ảnh bạn nhớ xin phép họ trước.
Người Dao cũng có những lễ hội đặc sắc như Tết nhảy được tổ chức vào ngày mùng 1, mùng 2 Tháng Giêng, hội hát giao duyên vào ngày 10 Tháng Giêng ở bản Tả Phìn. Bản này nổi tiếng với bài thuốc tắm lá cây rừng của tổ tiên người Dao Đỏ còn truyền lại đến ngày nay rất tốt cho bạn khi đi đường xa mệt mỏi.
3.Dân tộc Tày
Dân tộc Tày là dân tộc có dân số đông thứ ba ở Sapa. Có mặt ở Việt Nam từ rất sớm, có thể từ cuối thiên niên kỷ thứ nhất trước công nguyên, tộc này là một trong những nhánh tộc người thuộc nhóm ngôn ngữ Tày - Thái. Ở Sapa họ sống tập trung ở một số xã phía Nam như Bản Hồ, Nậm Sài, Thanh Phú là vùng thung lũng bằng phẳng, màu mỡ nhiều sông suối, nơi thuận tiện đánh bắt cá và làm ruộng.
Trang phục của người Tày khá đơn giản, màu sắc duy nhất một màu xanh đen mũ đỏ. Ngày nay, bạn sẽ thấy phụ nữ Tày mặc giống như người Kinh duy có chiếc khăn đội đầu màu đỏ quấn quanh vẫn không thay đổi.
Về văn hóa nghệ thuật thì người Tày có nhiều làn điệu dân ca hấp dẫn như hát lượn, hát khắp. Hát lượn thường diễn ra trong những đêm hội hè. Hát khắp thì gần giống như hát quan họ vùng Bắc Ninh. Vào tháng giêng hàng năm có lễ hội Lồng Tồng (hội xuống đồng) tại bản Tả Van, hội hát Then ở Bản Hồ vào ngày mồng 6 Tháng Giêng âm lịch.
Đến Sapa bạn thích khám phá nếp sinh hoạt của đồng bào Tày có thể đến thăm bản Hồ cách Sapa khoảng 15 Km hay đến Bản Dền cách Sapa khoảng 18 Km, nơi này đường núi khó đi nhưng cảnh sắc cực kỳ nguyên sơ. Bạn sẽ được ngủ nhà sàn, ăn cá suối, thưởng thức thịt lợn "cắp nách", gà bản nướng, được tập làm đồ thổ cẩm với người dân tộc…
4.Dân tộc Giáy
Dân tộc Giáy là một nhánh của nhóm các dân tộc Tày - Thái, sống chủ yếu ở các vùng núi cực Bắc. Tổng số người Giáy ở Việt Nam chỉ có trên 25 ngàn và ở Sa Pa họ chỉ chiếm 2%, tập trung ở các bản quanh thung lũng Tả Van, Lao Chả. Cũng như người Tày, Nùng, Thái, người Giáy canh tác trên các mảnh ruộng bằng phẳng trồng lúa tẻ. Trước kia mỗi năm chỉ làm một vụ. Sau ngày tết, họ tổ chức lễ hội xuống đồng gọi là "Gióng Pooc" vào ngày Thìn tháng Giêng để cầu mong một năm trồng cây tốt lành.
Trong làng người ta giúp nhau theo kiểu đổi công vào những ngày bận rộn như mùa cấy, mùa thu hoạch .Lúa gặt vào mùa khô cho nên người ta đánh đống ngay ngoài đồng, rồi mang dần về nhà đập.Ngoài ra người ta còn chăn nuôi gà vịt, trâu ngựa ... Trước kia người Giáy thường nấu cơm bằng cách nuộc gạo gần chín rồi mới vớt ra cho vào chõ đồ tiếp, còn nước luộc gạo dùng để uống cả ngày. Trang phục người Giáy đơn giản hơn các dân tộc khác, ít thêu thùa và chỉ có các băng vải màu viền quanh cổ và vạt áo. Người Giáy ở Sa Pa làm nhà nền đất, vách gỗ, gác lửng có gian thờ ở giữa và là nơi tiếp khách.
Kho tàng ca dao tục ngữ, câu đố của người Giáy rất phong phú, đặc biệt là có rất nhiều sự tích để giải thích cho các hiện tượng trong thiên nhiên và xã hộ. Dân ca Giáy được hát trong tất cả mọi hoạt động xã hội như đám ma, đám cưới, chúc tụng, lễ hội và nhất là khi trai gái giao duyên. Người Giáy cho rằng hát là để nghe chứ không phải đẻ ngắm, vì thế có nhiều cụ già vào các cuộc hát và vẫn được hâm mộ. Ngày nay trong các làng người Giáy ở Sa Pa, đời sống tinh thần khá cao, nhiều nhà có tivi và hầu hết trẻ em đều đi học, có nhiều người đã học tới cao đẳng hoặc đại học.
5.Dân tộc Xá Phó
Dân tộc Xa Phó thuộc nhóm dân tộc Phù Lá và dân số toàn quốc chỉ có gần 4 ngàn. Ở Sa Pa chỉ có rất ít người Xã Phó sống ở các bản làng thuộc xã Nậm Sài nằm về phía cực nam của huyện Sa Pa là nơi hẻo lánh, xa đường ôtô vì thế đi lại khó khăn và không thường xuyên tiếp xúc với nơi khác. Đến nay một số người Xã Phó dùng tiếng quan hỏa và một số khác trong đó có người Xã Phó ở Sa Pa lại vẫn giữ nguyên tiếng mẹ đẻ thuộc hệ ngôn ngữ Miến - Tạng.
Người Xã Phó thường canh tác trên các ruộng nương và làm đổi công cùng nhau trong các kỳ mùa vụ rất thân ái đoàn kết. Người Xã Phó làm nhà sàn, bên cạnh có các lán nhỏ đẻ cất thóc. Ngoài việc chăn nuôi gia cầm gia súc, họ rất giỏi về trồng bông dệt vải và đan lát các đồ mây tre.
Các làng Xã Phó ở Sa Pa tuy nghèo nhưng đồng bào rất rộng lòng và các cô gái luon vui vẻ rủ nhau cùng nhảy múa mỗi khi có khách tới thăm, vì thế các cuộc giã ngoại đến thăm các bản làng Xã Phó là một trong các chương trình hấp dẫn của các công ty du lịch dành cho du khách.
Hãy tham gia Tour Du lịch Sapa 3 ngày 2 đêm cùng Du lịch Quốc Anh để có chuyến đi thú vị và ý nghĩa nhé !!!
> Xem thêm Vẻ đẹp thiên nhiên và văn hóa Sapa
> Xem thêm Hẹn nhau mùa đông trên Sapa
Mọi chi tiết xin liên hệ:
CÔNG TY TNHH TM & DVDL QUỐC ANH
Địa chỉ: Số 3, Ngõ 93, Lê Thanh Nghị, Hà Nội
Điện thoại: (04) 6674.1809 // (04) 730.51809 * Fax: (04) 730.61809
Hotline: 0988.555.034 // 0936.363910
E.mail: quocanhtravel@gmail.com
