Tháng 9, khi da trời xanh ngăn ngắt, điểm xuyết những dải mây trắng bồng bềnh như chiếc khăn voan hờ hững trên bờ vai thiếu nữ, khi những vạt lá sấu vàng chạy lăn tăn dưới hơi thở của cơn gió heo may chợt ghé thăm phố phường, khi cái nắng chỉ còn nồng nàn mà không gay gắt, vàng óng mật mà không chói chang, khi lòng người chợt chùng xuống trước chiếc lá sen già thì đấy là lúc từ tận sâu thẳm tâm hồn, bỗng khởi lên niềm đam mê rong ruổi trên những con đường Tây Bắc.
Biết bao khách thị thành đã ngẩn ngơ trước những thửa ruộng xếp san sát và đều tăm tắp như những phím đàn dương cầm.
Chưa đầy một tháng nữa, trên những vạt núi, vạt đồi của Tây Bắc, sẽ hửng lên sắc vàng ươm của những thửa ruộng bậc thang trập trùng. Những chiếc thang bắc lên trời của người H’mông như được dát vàng cứ tãi thóc một cách hào phóng từ chân núi đến tận trời xanh.
Ruộng bậc thang của người H’mông ở thung lũng Tú Lệ, ở La Pán Tẩn, ở Mù Cang Chải đẹp là thế. Chỉ dùng cái cuốc bướm (loại cuốc lưỡi nhỏ, hình cánh bướm), sức lực của đôi tay và kinh nghiệm ngàn đời, người H’mông đã tạo thành các thớt ruộng lớn bé có đường đồng mức giống nhau, độ cao giống nhau và mức nước giống nhau để tạo nên một quần thể ruộng bậc thang đẹp nhất nhì Việt Nam.
Biết bao khách thị thành đã ngẩn ngơ trước những thớt ruộng xếp san sát và đều tăm tắp như những phím đàn dương cầm như thế. Và những phím đàn rực một màu no đủ, ấm áp đó cứ mải miết hòa vào trong bản giao hưởng bất tận của núi rừng, với vi vu gió núi, với róc rách nước khe, với thánh thót họa mi với ríu ran tiếng cười nói ngày gặt.
Thế nên, mùa vàng Mù Cang Chải hớp hồn bao viễn khách. Khi những triền đồi chuyển từ xanh sang vàng cũng là lúc những diễn đàn mạng, những trang Facebook ngập tràn những kế hoạch “phượt mùa vàng” khắp trong Nam ngoài Bắc. Và quốc lộ 32 bỗng dập dìu bao kẻ “bỏ phố lên rừng”, mong rũ bỏ thành thị bụi bặm, buồn tẻ và bận rộn để được sống đôi ngày chốn hoang sơ.
Đi thôi nhỉ! Lời rủ rê như mật rót vào tai, như con rắn xui Eva và Adam cắn trái táo. Theo những vòng quay của bánh xe, hành trình từ Hà Nội tới Mù Cang Chải dài 380 km cứ bị nuốt dần dù cho con đường quanh co, uốn lượn như rắn cuộn mình, một bên là núi cao, một bên là vực sâu.
Trên đường tới mùa vàng Mù Cang Chải, khách nỡ lòng nào bỏ qua Tú Lệ. Đó là một thung lũng nhỏ nhắn, xinh tươi như một đóa hoa cẩm tú và diễm lệ. Hãy dừng chân nơi đây khi bóng hoàng hôn đang trôi và nhuộm tím những vách núi ven đường.
Tú Lệ nổi tiếng với gạo nếp như trong câu tục ngữ nơi đây “Nếp Tú Lệ, tẻ Mường Lò”. Thế nên, phải xơi ngay một bát xôi ngũ sắc nấu bằng nếp Tú Lệ. Mùa này, lúa mới gặt, gạo mới giã nên mùi thơm cứ lừng lên ngay khi còn là hạt gạo. Thế thì cưỡng làm sao nổi khi hạt nếp thành hạt xôi bởi mùi hương quyến rũ ngào ngạt trong bàn tay, trong vòm họng viễn khách.
Thứ hương đó sẽ vương vấn trong tâm hồn nhiều năm sau này, tạo thành một thứ hương gieo niềm nhớ. Để mỗi khi lá vàng xào xạc, lòng người lại bần thần nhớ về một chiều hoàng hôn nơi sơn cước, được ngồi với tri kỷ giữa gió núi hương ngàn và khẽ khàng nhón một chim xôi hay chia những những hạt cốm của người Thái làm bằng thứ nếp diệu kỳ.
Qua Tú Lệ là đèo mây Khau Phạ (tiếng Thái có nghĩa là Sừng Trời), điểm đầu của Mù Cang Chải. Con đèo Khau Phạ dài khoảng 30km, chỗ cao nhất là 1.500 m so với mực nước biển, như một chiếc sừng chọc xuyên biển mây mà vươn tới trời.
Ở đây hầu như lúc nào cũng mịt mù biển mây. Đứng trên đỉnh đèo Khau Phạ, nếu may mắn gặp được hôm trời quang mây tạnh, hãy nhìn xuống cánh đồng Cao
Khi vượt qua đỉnh đèo, mây mù dần tan bớt rồi bất thình lình Mù Cang Chải hiện ra giữa một cao nguyên được bao quanh bởi dãy Hoàng Liên Sơn điệp trùng. Không gian ngập tràn mùi lúa chín tỏa ngào ngạt từ những thớt ruộng bậc thang mịn màng.
Vẻ đẹp của mùa vàng Mù Cang Chải rất đa dạng khiến đôi mắt chẳng thể nào no bởi đó là một họa phẩm đồ sộ với nhiều mảng miếng, góc cạnh khác nhau. Cứ đi đi, cứ ngắm rồi sẽ thấy được những vẻ đẹp khác nhau của ruộng bậc thang nơi đây.
Đó là những thửa ruộng nhỏ nhắn, uốn lượn tạo thành những vân ruộng đẹp như vân tay của trời đất ở La Pán Tẩn. Đó không còn là mảnh ruộng trồng lúa nữa mà đã hóa thân thành tác phẩm kiến trúc nghệ thuật của người H’mông rồi. Đó là những thớt ruộng vàng óng lên bởi nắng thu, bởi trời xanh ngăn ngắt ở bản Lìm Mông vốn ẩn sâu trong mây trắng. Đó là những vệt vàng chạy miên man trên lưng chừng trời ở Chế Cu Nha, Dế Xu Phình.
Dưới cái tiết thu dễ chịu với nắng gió mơn man này, đi giữa những thớt lúa rập rờn này, lòng khách như bị mê hoặc như con ong quên lối về. Ánh đèn thành thị bỗng nhạt nhòa và trở thành niềm quên lãng giữa bát ngát hương lúa sóng vàng.
Tháng 9 này, ai đi ngắm mùa vàng?
